De bodem is de basis van het landbouwbedrijf. Handig dus als je zelf het functioneren van de bodem kunt beoordelen. Aan de hand van een profielkuil is uitleg gegeven en zijn handvatten besproken. Ben jij benieuwd naar de tips?
- Het boek ‘Bodem onder het landschap’ van Jan Bokhorst verklaart de verscheidenheid in natuur en landbouwgebruik aan de hand van de bodem.
- Gewassen op zandgrond groeien minder snel en smaken daardoor beter, maar heeft wel een lagere opbrengst dan kleigrond. Naar meer ‘kleikracht’ is toe te werken door organische stof toe te voegen. Dit zorgt voor betere waterregulatie en het vasthouden van voedingsstoffen.
- Wormen zorgen voor menging van de grond en voldoende zuurstof in de bodem. De verschillende soorten hebben elk een eigen functie. De grijze worm zorgt bijvoorbeeld dat de grond aan elkaar ‘plakt’ en de pendelaar trekt voedingsstoffen van boven naar beneden. Deze laatste kan slecht tegen verstoring.
- De kwaliteit oftewel ‘rijpheid’ van compost test je door in een bakje hiervan, tuinkers te zaaien. Als het goed groeit en niet omvalt, is het in orde.
- Koolstof, wat de basis vormt van organische stof, is nodig voor de bodem. Het geeft structuur en voedt het bodemleven. Het zorgt voor het vasthouden en laten vrijkomen van nutriënten, vooral stikstof. En het verhoogt het watervasthoudend vermogen van de bodem. Hiervoor dient de koolstof-stikstofverhouding zo goed mogelijk in balans te worden gehouden. Het is een misvatting dat als er te veel stikstof is, er geen organische stof hoeft te worden toegevoegd. Dit blijft nodig om het systeem te voeden.
- Grondbewerking verstoort het bodemleven. Door de grond groen te houden is de bodem beter beschermd en wordt het bodemleven gevoed.
- Het is van belang te letten op de doorworteling van de grond. Des te meer dit is, des te minder mineralen nodig zijn. Hiervoor is een goede bodemstructuur nodig, wat is af te leiden uit hoe het verkruimelt. Om verdichting te verminderen, helpen groenbemester-mengsels, waarbij het ene gewas verder in de grond dringt dan de andere. Een verstorende laag kan van invloed zijn. De bodemweerstand is te meten door met een pen in de grond te voelen of deze op een bepaalde laag stuit.
- De brochure ‘Bodemscan zand- en dalgronden’ van het Louis Bolk Instituut geeft met korte beschrijvingen en duidelijke afbeeldingen een overzicht van hoe de bodem is te beoordelen en hoe met de juiste maatregelen de bodem is te verbeteren.
Leen Janmaat, die verbonden was aan het Louis Bolk Instituut, verzorgde de workshop. Het vond plaats op 23 juni 2024 en maakte onderdeel uit van het Food Festival van tuinderij De Es in Haaren.