Tuinderij de Es, een vollegronds tuinderij waar al 40 jaar met succes en op duurzame, biologische wijze een grote diversiteit groente wordt geteeld, is aanvrager van dit project tot Demonstratiebedrijf. De tuinder, Bart Pijnenburg, heeft een lange achtergrond in on-farm onderzoek, voorlichting en landbouwkundig onderwijs. Het zit in het DNA van Tuinderij de Es om zichzelf open te stellen voor anderen en hun kennis en ervaring over te brengen. Een belangrijke motivatie hierbij is dat het van nature voor boeren onderling lastig blijkt – vanwege tijd of andere redenen – om bij elkaar in de keuken te kijken. Ook is het in de ogen van Bart Pijnenburg nog te vaak zo dat biologische en gangbare bedrijven tegenover elkaar staan, middels dit project wil men ook deze verbinding maken omdat er veel van elkaar te leren is. 

Tuinderij de Es stoot op dit moment vrijwel geen stikstof uit en maakt geen gebruik van kunstmest. Er worden al 40 jaar geen gewasbeschermingsmiddelen gebruikt, in plaats daarvan wordt gebruik gemaakt van biologische en natuurlijke bestrijding. De mechanisatie op de tuinderij is beperkt, men teelt in een koude kas en slaat koolstof op in de bodem en via de houtwal. Uit- en afspoeling van nitraat is nagenoeg, biodiversiteit is een van de belangrijkste uitgangspunten van het bedrijf. Een duurzaam bodembeheer wordt in alle facetten toegepast, o.a. door zo min mogelijk machinale grondbewerking, het inzaaien van groenbemesters, eigen compostering en een uitgekiend systeem van vaste bedden.

De maatregelen die hiertoe in het verleden zijn genomen, de ervaringen en de learnings hieruit wil men in dit project overbrengen naar collega ondernemers. Daarnaast gaat Tuinderij de Es samen met collega telers nieuwe maatregelen en experimenten toepassen om op de bovenstaande doelen verdere verduurzaming stappen te kunnen realiseren. Denk hierbij aan het nog verder verlagen van N giften door mest te vervangen door compost, het experimenten met de inzet van andere afdekkingsvormen (voor gewassen) en natuurlijke bestrijders, te bekijken welke machines die nu nog op fossiele brandstoffen draaien vervangen kunnen worden door elektrische, de mogelijkheden om water overschotten in winter/voorjaar vast te houden voor toepassing in droge periodes en het inzetten van meer gerichte functionele biodiversiteit.

Dit gaan wij doen door een mix van activiteiten, gericht op zowel biologische (landelijk) als gangbare bedrijven (straal van 50km) binnen de sectoren tuinbouw en vollegronds groenteteelt. Dit activiteitenplan bestaat uit:

• het organiseren van rondleidingen

• intervisie-bijeenkomsten op specifieke onderwerpen

• het faciliteren van 1-daagse stages waarmee bedrijven een kijkje nemen in elkaars keuken

• het uitvoeren van on-farm experimenten en demonstraties

• het organiseren van lezingen, workshops en/of presentaties

• een aantal netwerkbijeenkomsten gericht op inspiratie, uitwisseling en delen van opgedane kennis

• digitale tutorials en een Do-It-Yourself boekje te ontwikkelen

Doorlopend zetten we een combinatie van traditionele en digitale communicatievormen in om ondernemers te informeren over deze activiteiten en de opgedane kennis, ervaring en learnings te verspreiden naar andere bedrijven binnen en buiten de sector.

In ons project als Demonstratiebedrijf betrekken we een aantal collega biologische tuinders waarmee we reeds samenwerken, om zo de resultaten van bijvoorbeeld de on-farm experimenten te kunnen vergelijken en hier learnings uit te kunnen halen. Ook kunnen we zo nog meer relevante kennis (oa door de 1-daagse stages en de intervisie-bijeenkomsten) met andere bedrijven delen. We zetten in ons project ook externe expertise in, o.a. van teelttechnisch adviesgroep Hortinova en van Aeres hogeschool Warmonderhof. Daarnaast betrekken we het bureau van Bart Kraaijvanger bij dit project voor de algemene projectvoering, coördinatie en organisatie van bepaalde activiteiten. 

In totaal verwachten we dat er gedurende de looptijd van dit project ruim 300 collega ondernemers deel zullen nemen aan de activiteiten van ons Demonstratiebedrijf. Aanvullend verwachten we tenminste 500 bedrijven te bereiken met de gedeelde kennis via de communicatie activiteiten. Samen met de aanwezige ervaring, capaciteiten en faciliteiten van Tuinderij de Es verwachten wij hiermee een zeer kosteneffectief project te kunnen neerzetten, met omgerekend nog minder dan 400 euro kosten per deelnemend bedrijf over 3 jaar.